De levensverwachting die in 2020 nog 82,2 jaar was, zal in 2040 gestegen zijn naar 85,4 jaar. Gemiddeld krijgen we er dus allemaal drie levensjaren bij. Door vergrijzing zijn er over twintig jaar naar schatting 1,6 miljoen 80-plussers, twee keer zoveel als nu, en het aantal 100-plussers verdrievoudigt. Dit brengt met zich mee dat een groter deel van de bevolking aan dementie en andere chronische aandoeningen zal lijden en de vraag naar verpleeghuiszorg dreigt te verdubbelen. Intussen groeit het aantal beschikbare zorgverleners niet mee.
In het in 2023 verschenen rapport ‘Nietsdoen is geen optie’ schetst de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving drie lijnen waarlangs de overheid kan reageren op de dubbele vergrijzing en de toenemende zorgvraag. Kortweg: De doelmatigheid vergroten, het verzekerde pakket verkleinen of de eigen betalingen verhogen. Bij de laatste twee oplossingsrichtingen worden kanttekeningen geplaatst.
We ontkomen niet aan een maatschappelijk gesprek, stelt de Raad. “Hoeveel zorg en ondersteuning willen en kunnen we bieden aan onze (kwetsbare) ouderen? En wie is hier verantwoordelijk voor en wie betaalt het? Daarnaast is het belangrijk dat toekomstige ouderen bewust gemaakt worden van het belang van een goede voorbereiding op hun oude dag.” Want, concludeert de Raad: “De toekomstige ouderen zullen meer zelf moeten doen of binnen hun eigen netwerk.”
Realisme en optimisme
Met deskundigen uit uiteenlopende vakgebieden kijken Paul en Aarnoud vooruit naar de ouderenzorg in 2040. Dat er snel iets moet veranderen aan hoe we de ouderenzorg vormgeven is duidelijk. Met realisme bespreken zij de uitdagingen met hun gasten en zoeken met optimisme naar mogelijke oplossingen.
Oplossingen voor de stille crisis
Waar liggen de oplossingen voor de stille crisis die zich voltrekt? Is daar maatschappelijk draagvlak voor? En hoe organiseer je dat? Die vragen willen ze met hun podcastserie proberen te beantwoorden. Paul en Aarnoud zijn een dynamisch duo en beschrijven zichzelf als twee vakidioten werkzaam bij een innovatief farmaceutisch bedrijf waar ze talloze gesprekken voerden over de toekomst van de zorg, elk vanuit hun eigen perspectief.
Niets doen is geen optie
Om hun kennis en inzichten te delen en verder te onderzoeken, ontstond het idee voor deze podcast. Toeval of niet: tijdens de voorbereidingen voor de eerste opnamen publiceerde de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) een inventariserend rapport over hetzelfde thema, de ouderenzorg in 2040. ‘Niets doen is geen optie’, luidt de alarmerende titel. De komende 17 jaar neemt het aantal 65-plussers toe met circa 40% en het aantal 80-plussers verdubbelt bijna, meldt het rapport. Zonder beleidsaanpassingen is 76% meer personeel nodig in de ouderenzorg. Cijfers die bevestigen dat het onderwerp niet alleen op de agenda moet, maar dat er ook besluiten genomen moeten worden.
Aarnoud: “Het komt erop neer dat het in de ouderenzorg ‘Alles keer twee’ wordt: het aantal ouderen, de kosten en het benodigde personeel. Bedenk daarbij dat nu al een op de zes arbeidskrachten in de zorgsector werkt.”
Wat kan ik verwachten?
Met de tafelgesprekken in hun podcastserie willen Paul en Aarnoud conclusies trekken en concrete oplossingsrichtingen aangeven. Ze nemen de luisteraar mee naar ‘Het Lab’, ‘De Spreekkamer’, en vragen de tafelgast naar een ‘Recept’. Elke aflevering wordt afgesloten met een aanbeveling voor de toekomst.